Alle de Psalmen Davids
In Nederlandschen dichte overgesett
door Petrum Dathenum

Dit is de beruchte berijming van Pieter Datheen, een directe vertaling van de eerste franse berijming, want Datheen kende geen Hebreeuws. Omdat de vertaling niet ritmisch te zingen is (van muziek had Datheen ook weinig verstand), heb ik de gebruikelijke cursiveringen weggelaten.

Herkomst van de tekst

Voor de verzorging van de tekst heb ik gebruik gemaakt van een eerdere digitalisatie onder leiding van Nicoline van der Sijs en van scans van dit exemplaar uit de universiteitsbibliotheek van Gent. Klaarblijkelijke zetfouten heb ik daarbij verbeterd. De spelling heb ik op twee punten aangepast: in de eerste plaats heb ik het gebruik van de u en de v aangepast aan modernere typografische conventies (zodat de eerste altijd een klinker, de tweede altijd een medeklinker is) en daarnaast heb ik de door Datheen gebruikte ę door de gewone e vervangen. Beide komen de leesbaarheid hopelijk ten goede.

Toelichtingen bij de psalmen

Psalm I. Dese Psalm leert datse gelucksaligh sijn, die de zeden ende raetslagen der Godtloosen verachten, ende hen begheven om Godts Wet te verstaen ende te bewandelen: Ende datse ogelucksaligh sijn, die sulcks niet en doen.

Psalm II. Dese Psalm leert, dat David end sijn Rycke, een voorbeeldt Christi ende syns eewighen Koninghrycks geweest sij. Item hoe die vianden Christi ende syner Kercken met schanden vergaen sullen.

Psalm III. David bestreden synde van een groote heerkracht is een weynich verbaest: doch vertraut hy op Godt, ende maeckt eenen moet: Ende nae dat hy Godt gebeden heeft, werdt hy versekert, dat hy al sijn vianden overwinnen sal.

Psalm IIII. David bidt Godt in den oproer dien Absalon maeckte, ende vermaent die Vorsten Israels, die teghen hem opstonden tot bekeeringe, ende betuyght, dat hy hem als dan wel ghetroost vindt, als hy Godt recht vertrauwt.

Psalm V. David verbannen sijnde, ende veel lydende, verwacht nog meer lydens, doer de pluymstryckers die ontrent Saul waren: Daerom bidt hy Godt, overleggende dat hy die boose altyt haetet, ende goedgunstich is den vromen.

Psalm VI. David van Godt gestraft sijnde, bekent dat hy doer syn misdaet Godes gramschap verweckt heeft, Ende op dat hy wat verquicket werde, hy biddet om vergevinghe sijner sonden, om dat hy God niet kan loven, t’en sij dat hy wt die doodelicke benaudheidt verlost werde. Daer nae (getroost sijnde) pryset Gods goetheit, ende straft die, die hen verblydden in sijn lyden.

Psalm VII. David begert bewaert te wesen voor die groote veruolginghe van Saul, Hy verklaert sijn onschuldt, Ende begheert dat Koninghrycke dat hem beloeft was, ende dat sijn vianden beschaemt werden, Eyndelick spreeck hy, dat sijn vianden met haeren eyghenen sweerden vergaen sullen, Daer over hy oock Godt loeft.

Psalm VIII. David loeft hier met een groot verwonderen die heerlicke kracht Godes des scheppers aller dingen, ende syne onwtsprekelicke goetheit aen den mensche bewesen, dien hy ghemaeckt ende also vereert heeft.

Psalm IX. Dit is een lof Psalm, daer in David den Heere danckt van een seker overwinninghe sijner vianden, daer in dat een syner voornaemsten vianden starf, de welcke (nae sommiger achten) Goliath gheweest is. Daernae loeft hy Gods gerechticheit, die dat leedt syner Kinderen wreeckt ter bequaemer tydt.

Psalm X. Dese Psalm is een Gebedt teghen den verkeerden, boosachtighen ende listigen menschen, die met bedrogh ende gheweld die vrome arme menschen benauwen, Hy beschrijft ooc die listen ende den hooghmoet, daermet die boose omgaen, etc.

Psalm XI. David klaeght over hen, die hem over al verdreven wt dat land Canaan, daer nae singht hy van sijn vetrauwen op Godt, ende van die oordeelen Godes over den goeden ende den quaeden.

Psalm XII. David spreeckt tegen die, die met smeecken, bedrogh ende hooghmoedt omgaen, ende dat volck benauwen: end bidt Godt, dat hy hier in sien wil, ende goede ordeninge ende regiment geven.

Psalm XIII. David nae dien hy veelmals het veldt verloren heeft, beklaeght dat Godt met synen bystand so lange wt blyft, Daer nae bidt hy, dat hy hem overwinninghe sijner vianden gheven wille, Op dat hy hem verblyden magh.

Psalm XIIII. David klaeght, dat het over al vol sij der ongeloovigen ende Heydenen, Hy beschrijft haer valsche meyninghe, begheert ende voorseyt haeren val, ende oock die verlossinghe des volcks Godes, d’welck se verslinden ende benauwen.

Psalm XV. Dese Psalm leert ons, met wat deughden dat die borgers des hemels verciert wesen moeten.

Psalm XVI. David begheert hulpe van Godt, Maeckt ghewaegh synes gheloofs, ende niet syner wercken, de welcke hy niet en achtet. Daer nae betuyght hy, dat hy een afschricken heeft van alle afgoderye, Hy roemt ende staet alleen op Godt, versekert sijnde, dat sijn gebedt verhoort is, daer van hy Godt danckt, hy versekert hem, dat hy hem niet alleen sal loven hier op eerden, maer dat hy een veel meerder ghelucksalicheit nae sijn doodt verkryghen sal, doer die kracht der Opstandinghe Messiae, van den welcken hy klaerlick propheteert, gelyck het verklaert wert, Acto. 2,27. ende 13,35.

Dese Psalm is een schoon forme eenes gebedts, voor den geloovigen, die in deser weerelt beangst ende benaut is.

Psalm XVII. David vervolght sijnde, biddet Godt, ende stelt teghen malkanderen die wreedtheit sijner vianden, ende syn onnooselheit, Doch bekent hy dat dese benaudtheit herkomt van Godes wille, die de godtloosen gebruyckt om hem te oeffenen. Daerom troost hy hem seluen, ende achtet hem veel gheluckigher dan alle syne vianden waren, Om dat hy versekert was, dat hy seer haest hem soude verheugen in der tegenwoordicheit Godes.

Dese Psalm is bequaem ten trooste der genen, die quaedt voor goet ontfangen ende lyden moeten.

Psalm XVIII. Dit is een lofsangh, welcken David Gode gesongen heeft, als hy Saul end alle sijn vianden overwonnen hadde, ende met stilheit dat Koninghryck besatt, daer in hy op’t eynde propheteert van den Koninghrycke IESV Christi.

Psalm XIX. David bewyst doer dat wonderwerck des hemels, hoe machtigh dat Godt sij, Hy pryst ende loeft die Wet Gods, Ende besluyt eyndelick met een ghebedt, begheerende dat hem Godt voor sonden behoede, op dat hy hem magh behaeghelick wesen.

Psalm XX. Het volck (siende den Koningh trecken tot eenen ghevaerlicken strydt) roept Godt aen. Daer nae danckt hem oock als versekert sijnde van der overwinninghe. Dit is eenen bequaemen Psalm om van der Ghemeynten gesonghen te wesen, als se aengevochten is, van den ongheloovighen Princen ende Heeren.

Psalm XXI. David danckt Godt in den naeme sijns volcks, van den weldaeden die hy hem bewesen heeft, de welcke hy nae een ander vertelt. Het schijnt dat hy desen Psalm ghedichtet heeft, als hy sijn vianden naeghejaeght heeft, ende die nu schier verslaeghen hadde, hoe wel dat sommighe desen Psalm verstaen, van een overwinninghe die hy nu schoon verkreghen hadde, daer van dat 2.Sam. 10. staet.

Dese psalm is schier den voorgaenden 20. ghelyck.

Psalm XXII. Dit is een Prophetie van IESU Christo, daer in dat David eerst beschrijft, die groote vernederinge Christi: Daer nae sijn verhooginge ende sijn Koninghryck, D’welcke hem tot den eynde der weerelt wtbreyden, ende oock eewelick bestaen ende blyven sal.

Psalm XXIII. David singht van sijnen voorspoedt, ende versekert hem seluen, met een seer sterck gheloove, dat Godt (van den welcken hy dien voorspoedt heeft) hem den seluen gestaedelick sal laeten byblyven.

Psalm XXIIII. David heeft desen Psalm ghemaeckt, op dat hy ghesongen mochte werden, als die Arcke des verbondts in den tempel (dien Salomon maeken soude) gevoert ende gestelt soude werden.

Psalm XXV. David benauwt sijnde doer dat last sijner sonden, ende doer die boosheidt sijner vianden, Biddet Godt voor hem seluen, ende ooc voor die gantsche Gemeynte.

Psalm XXVI. David betuyght van sijn goede conscientie tegen sijn vianden, hy overgeeft hem gantsch tot den dienste Gods, den welcken hy bidt, dat hy hem bewaeren wille, voorsiende die groote straffe, die Godt doen sal over den godtloosen.

Dese Psalm is seer bequaeme voor hem die onder de afgoden dienaers benauwt sijn.

Psalm XXVII. David verlost sijnde wt groote gevaerlickheit, is versekert van Gods goedheit: Den welcken hy biddet hem verklaerende sijnen grooten noot, ende is versekert dat hy verhoort werdt.

Dese Psalm is seer bequaeme, hen die Godt wt den handen der tyrannen verlost, ende tot sijner Ghemeynten gebracht heeft.

Psalm XXVIII. De Prophete seer benauwt sijnde, doer dien dat hy Godt van den Godloosen sach onteeren, Begheert van hen ontslaegen te wesen, Ende hy roept Godt aen teghen den seluen. Daernae versekert hy hem seluen, dat hem Godt verhoort, den welcken hy alle die gheloovigen hertelicken beveelt.

Psalm XXIX. David beschryft met desen heerlicken Psalm, die Maiesteit Godts, welcke met donderslaegen ende blixem, alle creaturen verbaest maeckt, Hoe wel dat hy middeler tijt den sijnen lieflick ende vriendelick is.

Dese Psalm is bequaem, om Godt in’t onweder ende als’t dondert te loven, in de plaetse van het luyden der Clocken.

Psalm XXX. David danckt God dat hy hem getrocken heeft wt den wegh des doodts, ende vermaent alle geloovigen, datse desgelycken doen, ende wt sijn exempel leeren verstaen, dat Godts barmhertiheidt teghen sijn kinderen, sijne straffheit verre te boven gaet. Daernae keert hy hem tot het gebedt, ende beloeft dat hy Godts prys ende lof eewighlick singen sal.

Dese Psalm is bequaem, om Godt te loven den ghenen die wt dat verborghen verlost sijn.

Psalm XXXI. David omringht sijnde van Saul in de woestyne Maon, also 1.Sam. 23. staet, Beschrijft seer klaerlick dat lyden der gheloovigen, die (als in een beroerde Zee) gedreven sijn. Daerom maeckt hy in’t beginsel een groot geklaegh, daermede te kennen ghevende den wtersten noot, in den welcken hy was. Daernae roept hy tegen sijn vianden, Eyndelick hy versekert hem gheheelick op Godts goetheit, ende vermaent de geloovigen dat se hem naevolgen.

Dese Psalm is seer troostelick in een groote benaudtheit.

Psalm XXXII. David gestraft sijnde met kranckheit van wegen sijner sonden, bekent dat se ghelucksaeligh sijn, die doer haer eyghen schuldt in sulcken noot niet en kommen: Hy bekent sijn misdaet, de welcke hem Godt vergeeft: Hy vermaent de boose tot een godtsaeligh leven, ende de vrome tot blijdschap.

Psalm XXXIII. Dit is een schoon lofsangh, daermede dat David in’t beginsel alle menschen verweckt, om Godt almachtigh te loven: Daernae verklaert hy, hoe dat het al vol sy van Godes goetheit. Hy vertelt sijn wonderen, ende vermaent de Princen, dat se op haer sterckheit niet en vertrauwen. Want Godt helpt die, die hem vreesen. Eyndelick begheert hy die goedtheidt Godes.

Psalm XXXIIII. David ontkommen sijnde die handen van Achis so 1.Sam. 21. staet, maeckte desen Psalm, inhoudende so veel heerlicke spruecken, alsser verskens sijn: Om daermede te bewysen die sorghe, die God over den sijnen draeght: Hy stelt oock hem seluen voor ooghen, als een exempel ende bewys van die groote goedicheit Godts.

Dese Psalm is seer troostelick allen godtsaelighen.

Psalm XXXV. David wetende dat sijn vianden, die hem met onrecht veruolghden, ende hem, jae ooc (in hem) Godt wederstonden, van Godt verworpen waeren, vervloeckt die, ende bidt Godt om van dien verlost te wesen, op dat Godt daer doer ghepresen werde.

Dese Psalm is vol des gheloofs, ende der liefden Godts: Maer men moet toe sien, dat men desen Psalm niet en misbruycke doer eyghen wraeckgiericheit

Psalm XXXVI. David verwondert hem over de groote goedichheit Gods, der welcker ooc die godloose deelachtigh werden: Maer insonderheit gevoelen dit, Gods wtuerkorenen. Hy biddet Godt dat hy dese sijne ghenaede voortaen bewyse, over den ghenen die hem kennen; ende dat hy die vrome bewaere, voor t’ghewelt der boosen, van welcker val hy hier propheteert.

Psalm XXXVII. Op dat de vrome hen niet verwonderen, siende den voorspoedt der godtloosen, so leert hier David, dat den ghenen die Godt vreesen ende lief hebben, alle dinghen ghelucken sullen, nae haere begheerten: Ende dat die verachters Godts (hoe wel dat het schynt eenen tyt langh, dat se voorspoedelick bloeyen) noch tans eyndelick wt gheroeyt werden.

Psalm XXXVIII. David kranck sijnde van de pestilentie, ofte met een dierghelycke kranckheit, Klaeght seere, over die grootheit sijner sieckten, Dat hem oock sijne vianden verlaeten, ende over die wreetheit sijner vianden. Hy roept oock Godt aen, begheerende sijn hulpe.

Psalm XXXIX. Dese Psalm stelt ons voor ooghen een exempel des gheloovighen hertens, t’welck teghen kleynmoedicheit ende ongheduldichheit dapperlick strydet.

Psalm XL. David pryst Godt van den bystandt aen hem gedaen, ende leert dat hy alleen ghelucksaligh is, die op God vertrauwt. Hy voorseyt ooc dat sijn sonde doer Messiam sal tot niet ghedaen sijn, So sulcks Hebr. 10. verklaert is. Daernae gheeft hy hem gheheel over om Godt te loven, ende te bidden in sijne noodtsaecken, Hy is oock versekert, dat hy verhoort werdt, op dat Godt daer doer ghepresen werde.

Psalm XLI. David sijnde in de wterste benaudtheit naemt die saligh, die hem in sijn cruys niet en veroordeelen. Hy klaeght over die verraederye sijner valsche vrienden, Ende in sonderheit over eenen die hem aller gemeynsaemst was, die een voorbeelt van Iudas gheweest is, also Ioh. 13. staet. Hy roept gods barmherticheit aen, met sulck een seker vertrauwen, dat hy hem dancket even als of hy van nu gesondt waere geworden. Ende keert alle dingen tot Godes eere.

Dese Psalm is bequaem tot den trooste der ghener die sulcks oock onderuonden ende gheproeft hebben.

Psalm XLII. David doer sijne vianden gehindert sijnde, dat hy by de Ghemeynte Godts niet kommen konde, doet een groote klachte, ende betuyght dat hy daer met herten is, als en is hy daer niet met den lichaeme. Hy verklaert sijn allende, ende troost hem seluen in Godts goedicheit.

Dese Psalm is dienstlick voor den ghenen die doer den ongheloovighen ghehindert sijn, van by de Ghemeynte Godts te kommen.

Psalm XLIII. David biddet, om verlost te wesen van dien die hen t’saemen verbonden hadden met Absalon, Op dat hy heerlick magh verkondigen den lof Gods in’t midden sijner Ghemeynten.

Psalm XLIIII. Dit is een vierigh ghebedt, in den naeme aller gheloovighen, die op veelerley manieren benauwt sijn, Om dat se Godts Woort voorghestaen hebben, Also Paulus Rom. 8. desen Psalm eensdeels verklaert.

Psalm XLV. Dese Psalm is een bruyloftliedt Christi ende sijner Gemeynte, daer van dat die bruyloft Salomonis met de dochter Pharaonis, een voorbeelt is geweest.

Psalm XLVI. Die godtsalige singen ende betuygen met desen Psalm, Hoe sterck dat haer geloove sij, in aller tegenspoet, de wyle dat God haer behoeder is.

Psalm XLVII. Dese vroylicke lofsangh was ghesongen, als die Arcke gebraght was tot Ierusalem, de welcke een ghetuygenis des verbondts was, dat Godt met sijnen volcke ghemaeckt hadde, Ende also een voorbeelt der toekomste Christi in sijner Kercken, doer den welcken Godt met sijn volck versoent is, 2.Cor. 5. Daerom gaet de Prophete oock voorder, ende verklaert, dat in dit verbondt, niet alleen die Ioden, maer oock die Keyserrycken ende machtighste Koninghrycken der eerden, souden begrepen werden, die den waeren Godt, voor haeren allerhooghsten Godt ende Koningh oock souden bekennen.

Psalm XLVIII. Nae dat Ierusalem, die een voorbeelt der Kercken was, wonderbaerlick van een groote ghevaerlickheit verlost is gheweest, so heeft de Prophete daer over Godt gedanckt. Ende singht van die vasticheit ende sekerheit Zions, welck’ de Heere hem verkoren heeft.

Psalm XLIX. De Prophete beschryft de ydelheit ende dat grof onuerstandt der rycken ende machtighen, welcker herte tot den ryckdom alleyn gheneghen is. Hy troostet oock die aerme in haere benauwtheit, ende beloeft hen sekerlick een goet, dat veel meerder ende bestandigher is.

Psalm L. David voorseyt hoe Godt doer sijn Evangelium beroepen soude alle gheslachten der volckeren, van den welcken hy niet en soude heyschen wterlicke offerhanden, maer bekentenisse ende verkondinghe van sijn goedtheit. Hy verachtet oock die, die hen roemen van der onderhoudinghe sijnes Godsdiensts, sonder in’t herte gheraeckt te wesen met eenen Godtlicken yver ende liefde.

Psalm LI. David nae Vrias doot sijn sonde bekennende, Biddet Godt, dat hy. hem die vergheve, end hem sijnen Geest mededeyle, Op dat hy voortaen van sonden bevrydt werde. Hy erbiedet hem, andre menschen te leeren, ende voor Ierusalem (die de waere Kercke Godes is) neerstighlick te bidden.

Psalm LII. Met desen Psalm werpt David te neder den hooghmoedt van Doeg, de welcke hem daer in roemde, dat hy des Heeren Priesters verraeden hadde, 1.Samuel. 22. End is versekert, dat Godt sulck een boosheit niet ongestraft laeten sal.

Psalm LIII. Dese Psalm houdt even dat selfde in, dat die 14. doet.

Psalm LIIII. David stelt hem seluen hier allen Christenen voor ooghen tot een exempel eenes menschen die onbeweghelick staet op Gods beloftenissen: Ende verhaelt het ghebedt t’welck hy dede tot Godt, als hy verraeden werdt, doer die van Ziph, also 1.Sam. 26.staet.

Psalm LV. Desen Psalm houdt in, ghebeden ende klaeghredenen van dat ghewelt dat David aenghedaen is gheweest, daer hy als een boosdaeder veruolght was. Hy begheert dat Godt hem ghenaedelick verlosse, ende die boosheit ende wreedtheit sijner vianden straffe.

Psalm LVI. Dese Psalm is een beschryvinghe der lasteringen ende des verwijts, dat David eenen tydt ghedreghen heeft, ende oock een dancksegghinge, dat hem Godt daer van verlost heeft.

Psalm LVII. Dese Psalm verhaelt kortelick die benauwtheden, in de welcke David Gods bystandt ende hulpe onderuonden heeft, nae sijn gebedt. Daerom so begheeft hy hem om Godt te dancken ende te loven.

Psalm LVIII. David sijnde t’onrechte beschuldight, gheeft ghetuygenisse van sijn onschuldt, Ende biddet, dat Godt hem wil daerby beschermen ende onderhouden.

Psalm LIX. David beleghert sijnde van Saul, in de wterste benautheit, roept tot Godt, ende betuyght, dat hem onrecht gheschiet, Hy bidt hem om bystandt, ende hoept dat hy noch verhoort sal werden.

Psalm LX. David bekennende dat alle die overwinningen sijner vianden van Godt herkommen, versekert hem dat hy tot den eynde sal onderhouden werden.

Psalm LXI. David verhaelt, dat sijn ghebedt is verhoort geweest: Ende danckt daer om Godt, versekert sijnde, dat hy in den toekommenden tydt oock sal verhoort werden.

Psalm LXII. David verlost sijnde van alle sijne vianden, vertelt haere boosheit: Ende vermaent alle geloovigen, dat se vastelick staen op Godt ende op sijne voorsichticheit, Want de mensche met allen sijnen raedtslaeghen, is niet dan ydelheit.

Psalm LXIII. David verhaelt (tot onderrichtinghe aller gheloovighen) dat hy in allen teghenspoedt sijnen toevlucht ghehadt heeft tot Godt, om van hem troost ende sterckheit te verweruen.

Psalm LXIIII. David klaeghender wyse beschryft de listen ende wreedtheit sijner vianden, ende belydet die goedicheit Gods, daer doer hy die overwinninghe sijner vianden verkreghen heeft.

Psalm LXV. In desen Psalm werden beschreven die weldaeden ende die ghenaede, die Godt sonder ophouden sijner Kercken bewyst.

Psalm LXVI. In desen Psalm werdt beschreven, de goedtheit die Godt ghewonelick sijnen volcke bewyst, de welcke de sijne troostet, nae dat hy se te vooren besocht heeft. Voorder beloeft David, dat hy niet ondanckbaer wil wesen, ende roept Godt aen tot een ghetuyghe sijner oprechticheit.

Psalm LXVII. Dit is een gebedt om eenen welstandt der Kercken, niet alleene in Iudaea, maer oock in allen anderen landen, over den welcken die ge naede Gods, wt soude gestortet werden, doer de toekomst Iesu Christi.

Psalm LXVIII. David schryft Godt toe alle die overwinningen sijner vianden, ende pryst in’t ghemeyne die groote kracht Gods: Daernae bewyst hy sijn vaderlicke goetheit over dat volck Israel, het welcke hy vry ghekocht ende bewaert heeft. Eyndelick pryst hy Godt, die hem die Koninghlicke Kroone nae sijner beloftenisse bewaert heeft.

Psalm LXIX. David klaeght, dat hy t’onrechte van den godtloosen verdruckt sij gheweest, Daer hy nochtans met bidden in ootmoedicheit ghewandelt heeft, Hy biddet Godt, dat hy recht doe, end die godtloosen scherpelick straffe, nae haer schandelicke boosheit. Hy verhoept oock verhoort te werden, daer om begheeft hy hem om Godt te dancken.

Psalm LXX. David loeft Godt van den bystandt die hy hem ghedaen heeft, ende leert, dat hy alleyn gheluckigh is die op Godt betrauwt, Hy voorseyt oock, dat sijn sonde doer Meisiam te niet sal ghedaen werden, also Hebre. 10. wt den 40. Psalm bewesen is, Daer nae loeft ende aenroept hy Godt in sijnen grooten noodt, ende is versekert, dat hy verhoort sal sijn, op dat Godt daer doer ghepresen werde.

Psalm LXXI. David begheert verlost te wesen wt sijn elendicheit, volgende die hope die hy altijdt tot Godt gehadt heeft, Hy klaeght, over die bespottinghen der godtloosen, Ende dewyle dat hy Godts goedtheit gesmaeckt heeft, Hy bidt, dat hy in sijn ouderdom ende swackheit niet verlaeten werde. Vermaent oock de menschen tot volstandicheit des geloofs, ende der hope op den waeren Godt.

Psalm LXXII. David begheert, dat t’rycke Gods doer Iesum Christum toekomme, Ende voorseyt, die grootheit, gherechticheit, ghelucksalicheit ende bestendicheit des rycks Christi, daer van Salomons rycke een voorbeelt is gheweest.

Psalm LXXIII. David leert, dat die voorspoedt der godtloosen ende die benauwtheit der Godtsaeligen, de gheloovighen niet en behoorde te bewegen. Maer dat se voorder behoorden te sien, te weten, op Godt: Sulcks doende sullen se bevinden, dat de godtloose als roock vergaen, Ende dat de Godtsaelighen kommen tot de eewighesalicheit. Daerom besluyt hy, dat hy Godt vastlick aenhanghen wil.

Dese Psalm is seer troostlick teghen allen aenvechtinghen deser weerelt.

Psalm LXXIIII. Die kercke Godts gantschlick verwoest sijnde, klaeghet met desen Psalm, Dat GODT van haer gheweken is: Bidt oock om quytscheldinghe haerer sonden, ende verlaet haer op die kracht Godts, die hy voormaels wt liefden sijnen volcke bewesen heeft. Ende voornaemlick op die beloftenisse, doer de welcke Godt Abrahams saet, tot sijnen kinderen opghenomen heeft.

Psalm LXXV. David loeft hier die voorsichticheit Gods, daer doer dat hy die gheheele weerelt regiert, ende alle dingh doet in gherechticheit. Hy wederleght oock den hooghmoet aller spotters ende weereldskinderen.

Psalm LXXVI. Dit is een dancksegghinghe, om dat Godt sijn kercke beschermt ende bewaert heeft, ende in sonderheit dat hy sijn wonderlicke kracht ghetoont heeft, teghen die vianden, die so sterck ende so wel toegherust waeren.

Psalm LXXVII. In desen Psalm werden alle gheloovighe gheleert haeren toevlucht tot Godt te nemen, in alle teghenheit. Oock die goetdaeden te bekennen, die hy altydt aen sijn Kercke bewesen heeft, Op dat se daer doer te meer versekert werden, dat haer ghebeden die se tot Godt doen, niet krachtloos sijn sullen.

Psalm LXXVIII. Dese Psalm bewyset Godes groote ghenaede, daer doer hy Abrahams saedt, tot een erfdeel verkoren heeft: Daer nae straft hy die ondanckbaerheit deses volcks, t’welck altydt Godt wederspannigh gheweest is, ende sijn weldaeden veracht heeft. Eyndelick hy loeft Gods barmherticheit, om dat hy alles onder dat rycke Davids te rechte gebroght heeft, nae sijn beloftenisse.

Psalm LXXIX. Hier klaeght hy over die verwoestinghe Ierusalems, die doer de Assyriers gheschiet is, Ende noch eens onder Antiochus, teghen den welcken hy Godts hulpe begheert.

Psalm LXXX. Dit is een ghebedt voor die benauwde kercke Godes, in’t welcke verhaelt werden die weldaeden, die Godt haer ghedaen heeft, op dat hy beweeght werde, om die noch meer onderstandts te doen, daermet sijn kercke niet af en neme, noch en vervalle.

Psalm LXXXI. Dese Psalm spreeckt van die groote genaede Gods die hy met woorden ende wercken sijner kercken bewesen heeft. Daear beneven beschryft hy ooc hoe dat volck van Israel doer sijn ondanckbaerheit hem sulcker weldaeden onweerdigh ghemaeckt heeft.

Psalm LXXXII. Hier werden alle Overheyden der weerelt haeres ampts vermaent, daer van dat se rekenschap gheven sullen, ende werden gedreyght, dat haere hoochheit, die kort ende verghanghelick is, seer haest sal vernedert sijn.

Psalm LXXXIII. Dit is een ghebedt der kercken, van den ongheloovighen allesins omvanghen sijnde, de welcke besloten hadden haer wt te roeyen ende te verderuen. Hier werdt oock verhaelt, hoe Godt sijn kinderen dickwils verlost heeft, op dat sy daer doer in de hope ghesterckt werde.

Psalm LXXXIIII. De Prophete bewyst, dat de grootste ghelucksaelicheit die men kan wenschen, sij, te wonen by die Ghemeynte Godes, om hem daer te dienen. Daerom beklaeght hy, dat hy daer van wtghesloten is, ende biddet dat hy wederom daer by magh ghebracht werden.

Psalm LXXXV. Die gheloovighen dancken Godt, om dat hy se van der gevanghenisse vry gekocht heeft, ende bidden hem, dat hy sijn beghonnen werck volbringhe. Se stercken oock eenanderen in de hope, tot dat Godt sijn kercke eenmael volkommelick sal opgherecht hebben.

Psalm LXXXVI. David biddet Godt om een onstraffelick leven, ende om bevrydet te sijn van sijnen vianden, op dat hy gherustelick leven magh. Hy beschryft oock die heerlickheit Godts, die hy van nu heeft beghonnen te openbaeren, ende hiernaemaels den sijnen volkommelick bewysen sal.

Psalm LXXXVII. Die gheloovighen werden hier vermaent, dat se den moedt niet verloren gheven, als is’t dat Godt sijn kercke niet so haest oprechtet: Ende hen werdt beloeft, dat Godt daer in noch sulcke krackt bewysen sal, dat die gheheele weerelt daer in sal verwondert sijn.

Psalm LXXXVIII. Dit is een vierighe klaeghende ghebedt eenes gheloovighen mensches, de welcke in den afgront aller benawtheden, sijnen toevlucht alleynlick neemt tot Godts barmherticheit.

Psalm LXXXIX. Dit is een ghebedt der gheloovighen voor die benauwde kercke. Se stellen voor ooghen die beloftenissen die David gheschiedt sijn, daer nae verhaelen se die wonderwercken Godes, die hy tot hulpe sijner kinderen ghedaen heeft, ende verlaeten hen op die toekomste Messiae,klaeghende over die elendighe verwoestinghe der kercken, die nu langhe gheduert hadde: Ende bidden dat Godt haer eyndelick sijn genaede bewysen wille.

Psalm XC. Moses beschryft des menschen elendighen staet, den welcken hy onderworpen is van wegen der sonden, end begheert, dat een yder dien staet recht verstaen magh. Hy bidt ooc Godt om hulpe, op dat hy in sijn dienaeren ghepresen werde.

Psalm XCI. De Prophete leert, hoe seker ende van hoe veel ghevaerlickheden dat hy bewaert is, die met vasten vertrauwen hem seluen Godt gantsch overgheeft.

Psalm XCII. Alle gheloovighe werden hier vermaent, om Godt te loven in sijne gherechticheit, daer doer hy die weerelt regiert, ende die verachters sijner Maiesteit ter schanden maeckt, die daer en teghen die verblydet die hem vertrauwen, ende hem oprechtelick naevolghen.

Psalm XCIII. De gheloovighe loven Godt, om dat hy doer sijn kracht ghestilt heeft den oproer die teghen sijn kercke verweckt was.

Psalm XCIIII. Dit is een ghebedt teghen die Hypocriten, die hen decken met den naem der kercken, Ende middeler tyt die schaedelickste vianden der seluighen sijn, diese wreedelicker veruolghen, dan alle andere doen.

Psalm XCV. Die gheloovighe werden vermaent, om den yver te bewysen, dien se tot Godts eere hebben, om hem te dienen sonder gheveynsdtheit, Ende datse hen Godt ende sijnen woorde onderwerpen, sonder wederspannicheit, met welcker haer voorvaeders Godt vertoorent hadden.

Psalm XCVI. Dewyle dat alle volckeren met desen Psalm beropen sijn om Godt te prysen, so houdt hy in, een prophetie van den rycke Christi, onder den welcken die gantsche weerelt tot der eenicheit ende gehoorsaemheit des gheloofs soude ghebracht werden.

Psalm XCVII. Dit is een beschryvinghe der Maiesteit ende der gherechticheit Godts, op dat alle menschen onder hem ghedemoedighet, ende allerley afgoderien wtgheroeyt werden. Eyndelick werden alle godtvreesende vermaent, dat se op hem vertrauwen, ende in hem verblydt sijn.

Psalm XCVIII. Dese Psalm vermaent ons om Godt te loven, van weghen sijner barmherticheit ende waerheit, die hy aen sijn kercke bewesen heeft, welcke wel weerdigh sijn, dat se oock van allen onuernuftighen creaturen (waer’t moghelick) bekent wierden.

Psalm XCIX. Dese Psalm beschryft die sonderlicke ghenaede, die Godt den kinderen van Abraham bewesen heeft, als hy die tot sijn eyghendom wt ghenaeden alleyne verkoren heeft.

Psalm C. Die Ghemeynte Godts wert hier vermaent, dat se in den tempel te saemen komme om Godt te aenbidden, ende sijne barmherticheit ende waerheit te prysen.

Psalm CI. David, eer hy noch met vredcen gheherschet heeft, beloeft Godt, dat hy dat ampt eenes godtsaelighen Heeren doen wil, t’welcke is oprechtelick leven, die boose scherpelick straffen, ende die vrome eeren ende verheffen.

Psalm CII. Dese Psalm is gemaeckt gheweest om van den gheloovighen in der Babylonischer ghevanghenisse ghebruyckt te werden, ende houdt in een klaeghgebedt, op dat de kercke tot haeren ghewoenlicken standt gebraght werde, Iae oock dat dat rycke Godes heerlicker werde, als’t te vooren gheweest is. Eyndelick nae dat dat volck sijn swackheit ende elende bekent heeft, Het sterckt hem seluen in die eewighe oneyndelicke macht Godts.

Psalm CIII. David singht van die groote end menigherley goedtheyt Godts, die hy den menschen bewyst. Daernae vermaent hy alle creaturen, dat se hem prysen ende eeren.

Psalm CIIII. Dit is een seer heerlicke lofsangh, daer in dat David Godt loeft end pryst, van weghen der scheppinghe, ende ghenaedighe onderhoudinghe des hemels ende der eerden, ende aller creaturen.

Psalm CV. Dese lofsangh pryst de ghenaede Godts, daer doer hy die kinderen van Abraham verkoren, ende hen veelerley weldaeden bewesen heeft: Ende leert oock, dat dit alle gheschiedt sij, om dat se also aen Godt verbonden sijnde, hem te vlietigher souden dienen, ende sijn gheboden ende leeringhen onderhouden.

Psalm CVI. In desen Psalm werden die groote weldaeden Godts also verhaelt, dat die godtsaelighe Ioden haere voorvaderen, end hen seluen van haere ondanckbaerheidt ende wederspannicheit straffen: Ende dewyle dat se die ghenaede Godts niet bekent hebben, so bidden se om verghevinghe deser misdaet.

Psalm CVII. David leert hier, dat alle teghenspoet ende voorspoet doer Godts wille den menschen toekommen: End om dit te bewysen, verhaelt hy die elendicheit der ghener die in woestynen, ghevanghenissen, kranck, ende op die Zee omher ghedreven sijn, hoe se tot Godt roepen, ende verhoort werden, ende hem daernae dancken: Ende hoe Godt alle dinghen regiert, ende verandert nae sijnen wille.

Psalm CVIII. Dese Psalm is vast ghelyck den 57. ende 60. Psalm Davids.

Psalm CIX. David t’onrechte veruolght sijnde, heeft gheenen anderen toevlucht, dan alleen dat ghebedt tot Godt: Ende siende die verstockte moetwillicheit sijner vianden, Hij bidt Godt, dat hy die straffen wille, also hy alle verharde godtloosen pleeght te doen. Hy is hier een voorbeeldt Christi, ende spreeckt van den moetwillighen vianden der kercke, wt eenen godtlicken yver, ende niet wt beweghinghen des vleesches, also dat eynde deses Psalms wel te kennen gheeft.

Psalm CX. David beschryft dat Koninghryck Christi, t’welcke aenghevanghen heeft in Zion, ende van daer hem wtbreyden sal over die gheheele eerde, tot dat se over al Christum sullen eeren ende aenbidden. Hy verklaert oock, hoe Christus sijn’ vianden tot eenen banck sijner voeten maeckt.

Psalm CXI. David vermaent alle gheloovighen doer syn exempel om Godt te loven, ende verhaelt veel sijner wercken ende krachten, die den menschen oorsaecke gheven om Godt groot te maeken.

Psalm CXII. Dese Psalm is den menschelicken verstande gheheel contrarie, Want hy leert, dat die voorspoet oock in deser weerelt ende verganghelicken leven niet anders te soecken noch te vinden sy, dan doer die vreese Godts, ende een oprecht Christelick leven.

Psalm CXIII. David verweckt alle menschen om Godt te loven, welcke alle dinghen bewaert, regiert ende verandert nae sijn voorsichticheit, doer de welcke hy die ootmoedighe ende ellendighe alle tydt verheft.

Psalm CXIIII. Een korte beschryvinghe der verlossinghe Israels wt AEgypten, ende der sonderlickste wonderwercken die tot dier tydt geschiedt sijn.

Psalm CXV. David bidt Godt dat hy met sijn volck so ghenaedelick will’ ommegaen, dat het bekennen magh, dat hy alleen Godt is, ende dat die afgoden niet anders dan een werck der menschen handen sijn.

Psalm CXVI. David vertelt die groote ghevaerlickheden daer in hy gheweest is op dat hy dies te meer love Godts barmhertichheit die hem verlost heeft: Ende nae dien dat hy hem seluen vermaent heeft tot blydtschap, ende bekent, dat hy schier als een verloren mensche gheweest is, Seyt hy dat hy Godt gheen ander vergeldinghe doen kan, dan dat hy sijn weldaeden roeme, ende danckofferhanden offere.

Psalm CXVII. Dit is een vermaeninghe aen allen volckeren, op dat se die goetheit Godts aen hen bewesen, ende sijn bestendighe waerheit loven ende prysen.

Psalm CXVIII. Dit is een lofsangh, daer met dat David Godt dancket in die hutte des verbondts, als hy wt aller teghenspoet verlost, ende een Koningh over Israel is ghestelt gheweest: daer hy met vroylicker herten die goetheit die Godt aen hem bewesen hadde, pryset: Ende bewyset, dat hy een recht voorbeeldt sij van Iesu Christo.

Psalm CXIX. Deze Psalm is vol van onnaevolghelicke konst ende wonderlicke viericheit, daer in dat David den prys der Wet Godts, ende sijnen lust dien hy daer in hadde niet ghenoegh wtspreken kan: Hy vermenghelt oock daer in veel heerlicke klaegredenen ende vertroostinghen. Dezen Psalm behoorden alle gheloovighe altyt in’t herte, ende in den mondt te hebben.

Psalm CXX. Dit is een ghebedt des Propheten, als hy doer dat valsch overdraeghen sijner misgunstighen verbannen was, daer met hy begheert van den ongheloovighen verlost te sijn, onder den welcken hy niet gheerne en wandelt.

Psalm CXXI. David vermaent alle gheloovighen, dat sy (also hy oock doet) allen bystandt van Godt alleyn verwachten, de welcke haere goede raedtslaeghen regieren ende voorderen sal.

Psalm CXXII. David verblydt hem dat Ierusalem t’welck Godt tot sijnen dienst verkoren hadde, ende een voorbeeldt der kercken was, ghebauwet werdt, Ende biddet Godt om haeren voorspoet.

Psalm CXXIII. Dit is een ghebedt der gheloovighen, als sy van de boose verachters Godts verdruckt ende benauwet sijn.

Psalm CXXIIII. Dat volck Godts wt een groote ghevaerlickheit verlost sijnde, bekent, dat het niet gheschiedt sij, doer menschelicke kracht, maer alleyne, doer Godts goetheit: Ende verhaelt wt wat ghevaerlickheit dat het verlost sij gheweest.

Psalm CXXV. De Prophete bewyst, dat daer niemant beter versekert is in den noot, dan alleyn die gheloovighen, welcker benauwtheit maer eenen ooghenblick gheduert: Hy roept oock Godt aen ten trooste der vromen ende straffe der godtloosen.

Psalm CXXVI. Dat volck wt die ghevanghenisse wederkeerende, danckt den Heere, ende biddet dat hy die aenghevanghen verlossinghe volbringhen wille: ende leert, dat Godt nae groote benauwtheden eenen heerlicken troost den sijnen laet toekommen.

Psalm CXXVII. Die wysheit, kracht ende aerbeyt der menschen, maeken niet ryck, bewaeren die stadt niet, gheven oock den kinderen haer voetsel niet, maer alleyne die goetheit Godts.

Psalm CXXVIII. David leert, dat die Godtvreesende in’t openbaere ende in’t verborghen recht ghelucksaeligh sijn.

Psalm CXXIX. Die kercke Godts wert vermaent, nae datse seer van haeren vianden is benauwet gheweest, ende nu heerlick vertroost is, datse haer verblyde. Daer beneven voorseyt die Prophete dat verderuen der godtloosen, als is’t dat se een korte wyle, wat schynen te wesen.

Psalm CXXXI. David ghetuyght van sijne afsteruinghe ende ootmoedicheit, Ende is van Godts bystandt gantsch versekert.

Psalm CXXXIII. Daer is niet so kostelick, als vrede ende eenichheit die met Godt ende met sijn Woort overeen komt.

Psalm CXXXIIII. David vermaent die Leviten tot haeren dienst ende versekert se, dat Godts jonste hen niet ontbreken sal.

Psalm CXXXV. Dit is een vermaeninge aen dat Ioedtsche volck tot danckbaerheit, over die weldaeden Godts die het ontfanghen hadde, maer in sonderheit over die kracht die Godt in de verlossinghe wt AEgypten bewesen hadde. Daer in oock die afgoden ende haer valsche diensten verspottet werden.

Psalm CXXXVI. David verweckt die gheloovighen tot dancksegghinghe, ende stelt hem daerom veel exempelen der kracht ende goetheidt Godts voor ooghen, so wel in den gheschaepenen creaturen, als in sijnen bystandt, daer met hy sijn kercke gheholpen heeft.

Psalm CXXXVII. Dit is een ghesangh der Priesteren, Leviten, ende Sangheren, die van Ierusalem in Babel waeren ghevanghen ghevoert.

Psalm CXXXVIII. David loeft Godts goetheidt, die hem wt ghevaerlickheit verlost, ende tot die Koninghlicke eere ghebraght hadde: Hy seyt oock dat hy Godt dancken wilt, ende dat alle andere Koninghen Godt daerom prysen sullen: Ende troost hem, dat hem Godts bystandt nemmermeer ontbreken sal.

Psalm CXXXIX. David bemerckende Gods wysheit in die scheppinghe des menschen bewesen, besluytt, dat Godt niet kan verborghen sijn, ende dat hy daeromme sonder gheveynsdtheit wil wandelen, als in sijner teghenwoordicheit. Eyndelick loeft hy Godts voorsichticheit, so wel in die goetheit die hy sijnen kinderen doet, als in die oordeelen die hy toont over die verachters sijner Maiesteit.

Psalm CXL. David klaeght over die boosheit ende wreedtheit sijner vianden, ende begheert hulpe van Godt, met sekerheit, dat hem die niet sal gheweyghert werden.

Psalm CXLI. David t’onrechte beswaerts sijnde, begheert van Godt ghetroost ende met ghedult ghesterckt te wesen: Ende seker sijnde, dat hy sulcks verkryghen sal, hy biddet dat Godt wraeke doe over sijn vianden.

Psalm CXLII. Doe David in een speluncke sijnde, van Saul om ringhet was, nam hy sijnen toevlucht tot Godt, ende was doch seer verbaest: daerom bekent hy, dat hy wonderbaerlick verlost is gheweest, even als of hy van der doodt wederom in’t leven ghebracht waere geweest.

Psalm CXLIII. Een gebedt Davids, t’welck hy dede, als hy voor Saul bevreest was, ende hem in een hol verstack, daer in hy seer beangstet was, verwachtende ghevanghen te wesen.

Psalm CXLIIII. David pryst die goetheit die Godt hem ende anderen geloovigen bewesen heeft, ende bidt om bevrydt te wesen van sijnen vianden ende beloeft dat hy danckbaer wesen sal: Is oock versekert, dat Godt sijn volck in ghelucksaelicheit sal laeten opwassen.

Psalm CXLV. De Prophete loeft hier Godts heerlickheit, so wel in der scheppinghe der weerelt, als in de vaederlicke regieringhe des menschelicken gheslachtes, maer voornaemelick der ghener die op Godt betrauwen, ende haeren toevlucht tot hem nemen.

Psalm CXLVI. David bemerckende die swackheidt der menschen, leert dat het sekerste is, hem op Godt te verlaeten, ende seght, dat hy die in den noot niet ongheholpen laett, die hem van herten aenroepen.

Psalm CXLVII. David leert, dat Godt naedenmael dat hy sijn kercke ghebauwet heeft, sijn verstroyt volck oock versaemelen sal. Daer nae verhaelt hy die goetheit, die Godt beyde menschen ende den vee bewyst, wiens aert is, metlyden te hebben met den verdruckten, op dat de gheloovighe in der hope ghesterckt werden.

Psalm CXLVIII. David vermaent alle Creaturen, naemelick, Enghelen, Sonne, vee, reghen, winden, berghen, boomen, menschen, Koninghen ende Heeren, dat se Godt loven: Ende bewyst Godts goetheit over sijn Ghemeynte.

Psalm CXLIX. Dit is een vermaeninghe tot dancksegghinghe van weghen der overwinninghen die Godt volghende sijn belofte, sijnen volcke ghegheven heeft.

Psalm CL. Dit is een vermaeninghe om in’t ghemeyne op allerley instrumenten van musycke Godts eere te verbreyden.