Tabellen bij het Geneefse Psalter

Griekse en Hebreeuwse nummering

In griekse of latijnse teksten kom je soms een andere nummering tegen: die volgt de Septuagint in plaats van de Hebreeuwse Bijbel. Hier is een omrekentafel:

Grieks	Hebreeuws
1–8	1–8	Eerste boek
9	9–10
10–40	11–41
41–71	42–72	Tweede boek
72–88	73–89	Derde boek
89–105	90–106	Vierde boek
106–112	107–113	Vijfde boek
113	114–115
114	116:1–9
115	116:10–19
116–144	117–145
145	146	Halleluja
146	147:1–11
147	147:12–20
148–150	148–150

Kerktoonsoorten

De geneefse melodieën zijn modale muziek: niet opgebouwd vanuit het moderne octaaf in mineur of majeur, maar aan de hand van de acht mogelijke schikkingen van het middeleeuwse hexakoord. Zie dit artikel voor een inleiding. De toonsoorten vallen in twee groepen van vier uiteen: de authentieke en de plagale; de laatste worden met het voorvoegsel hypo- aangeduid omdat de melodie (deels) onder de grondtoon ligt.

De modus van een psalm is niet zonder meer af te leiden uit de notatie. Psalmen in de lydische modi worden in het geneefse psalter bijvoorbeeld van aanvang af in een moderne majeurtoonladder genoteerd (‘jonisch’). Bij een mineurnotatie (‘aeolisch’) gaat het meestal om een (hypo-)dorische melodie. Onderstaande tabellen volgen de daadwerkelijke modus, niet de notatie.

Nr	Toonsoort	Psalmen
I	dorisch	2, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 20, 22, 24, 33, 34, 37, 38, 41, 45, 48, 50, 53, 59, 62, 64, 65, 67, 72, 78, 80, 81, 88, 90, 91, 92, 95, 96, 104, 107, 111, 112, 114, 115, 125, 128, 130, 137, 143, 148, 149
II	hypo-dorisch	7, 16, 18, 23, 28, 39, 40, 55, 61, 77, 86, 106, 109, 110, 120, 144, 146
III	frygisch	26, 83, 94, 100, 102, 131, 142
IV	hypo-frygisch	17, 31, 51, 63, 69, 70, 71, 132, 141, 147
V	lydisch	1, 3, 21, 29, 32, 36, 47, 52, 68, 73, 75, 84, 97, 105, 122, 133, 135, 138, 150
VI	hypo-lydisch	25, 35, 42, 43, 49, 54, 56, 60, 66, 79, 89, 98, 99, 101, 108, 118, 119, 123, 124, 134, 140
VII	mixolydisch	15, 19, 27, 46, 57, 82, 85, 87, 126, 136, 145
VIII	hypo-mixolydisch	30, 44, 58, 74, 76, 93, 103, 113, 116, 117, 121, 127, 129, 139

Herkomst van de melodieën

Het geneefse psalter is niet één keer ontstaan, maar in etappes tot stand gekomen. De aanduiding boven de melodie geeft de eerste uitgave aan waar de definitieve vorm van de psalm is opgenomen. Waar twee aanduidingen vermeld zijn, geldt de eerste de oorspronkelijke franse tekst en de tweede de definitieve melodie.

Sommige psalmen zijn op de melodie van een eerdere psalm gezet; die is waar van toepassing in de laatste kolom vermeld. Zie voor de modi hierboven en voor de betekenis van de melodie-aanduidingen de hieropvolgende tabel. De gegevens in deze tabellen zijn ontleend aan Pierre Pidoux, Le psautier huguenot du XVIe siècle, volume 1: Les mélodies. Bâle [Bazel] 1962, p. 261vv.

Nr	Melodie	Modus	Mel.
1	Straatsburg 1539 / Bourgois 1551	lydisch
2	Straatsburg 1539 / Lyon 1548	dorisch
3	Straatsburg 1539 / Bourgois 1551	lydisch
4	Straatsburg/Genève 1542 / Bourgois 1551	dorisch
5	Straatsburg/Genève 1542	dorisch
6	Straatsburg/Genève 1542	dorisch
7	Straatsburg/Genève 1542 / Bourgois 1551	hypo-dorisch
8	Straatsburg/Genève 1542 / Bourgois 1551	dorisch
9	Straatsburg/Genève 1542 / Lyon 1547	dorisch
10	Straatsburg/Genève 1542 / Bourgois 1551	dorisch
11	Straatsburg/Genève 1542 / Bourgois 1551	dorisch
12	Straatsburg/Genève 1542 / Bourgois 1551	dorisch
13	Straatsburg/Genève 1542 / Lyon 1547	dorisch
14	Straatsburg/Genève 1542 / Bourgois 1551	dorisch
15	Straatsburg 1539 / Bourgois 1551	mixolydisch
16	Bourgois 1551	hypo-dorisch
17	Bourgois 1551	hypo-frygisch
18	Franc 1543 / Bourgois 1551	hypo-dorisch
19	Straatsburg 1539 / Lyon 1548	mixolydisch
20	Bourgois 1551	dorisch
21	Bourgois 1551	lydisch
22	Straatsburg/Genève 1542 / Lyon 1548	dorisch
23	Franc 1543 / Bourgois 1551	hypo-dorisch
24	Straatsburg/Genève 1542 / Lyon 1548	dorisch
25	Franc 1543 / Bourgois 1551	hypo-lydisch
26	Bourgois 1551	frygisch
27	Bourgois 1551	mixolydisch
28	Bourgois 1551	hypo-dorisch
29	Bourgois 1551	lydisch
30	Bourgois 1551	hypo-mixolydisch
31	Bourgois 1551	hypo-frygisch
32	Straatsburg 1539 / Bourgois 1551	lydisch
33	Franc 1543 / Bourgois 1551	dorisch
34	Bourgois 1551	dorisch
35	Bourgois 1551	hypo-lydisch
36	Franc 1543 / Bourgois 1551	lydisch
37	Straatsburg/Genève 1542 / Bourgois 1551	dorisch
38	Straatsburg/Genève 1542 / Bourgois 1551	dorisch
39	Bourgois 1551	hypo-dorisch
40	Bourgois 1551	hypo-dorisch
41	Bourgois 1551	dorisch
42	Bourgois 1551	hypo-lydisch
43	Franc 1543 / Bourgois 1551	hypo-lydisch
44	Bourgois 1551	hypo-mixolydisch
45	Franc 1543 / Bourgois 1551	dorisch
46	Franc 1543 / Bourgois 1551	mixolydisch
47	Bourgois 1551	lydisch
48	Genève 1562	dorisch
49	Genève 1562	hypo-lydisch
50	Franc 1543 / Bourgois 1551	dorisch
51	Straatsburg 1539 / Bourgois 1551	hypo-frygisch
52	Genève 1554 / Genève 1562	lydisch
53	Genève 1562 / Bourgois 1551	dorisch	14
54	Genève 1562	hypo-lydisch
55	Genève 1562	hypo-dorisch
56	Genève 1562	hypo-lydisch
57	Genève 1554 / Genève 1562	mixolydisch
58	Genève 1562	hypo-mixolydisch
59	Genève 1562	dorisch
60	Genève 1562	hypo-lydisch
61	Genève 1562	hypo-dorisch
62	Genève 1562 / Lyon 1548	dorisch	24
63	Genève 1554 / Bourgois 1551	hypo-frygisch	17
64	Genève 1554 / Bourgois 1551	dorisch	5
65	Genève 1554 / Bourgois 1551	dorisch	72
66	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-lydisch	118
67	Genève 1556 / Bourgois 1551	dorisch	33
68	Genève 1562 / Bourgois 1551	lydisch	36
69	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-frygisch	51
70	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-frygisch	17
71	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-frygisch	31
72	Franc 1543 / Lyon 1548	dorisch
73	Bourgois 1551	lydisch
74	Genève 1562	hypo-mixolydisch	116
75	Genève 1562	lydisch
76	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-mixolydisch	30
77	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-dorisch	86
78	Genève 1562 / Bourgois 1551	dorisch
79	Franc 1543 / Bourgois 1551	hypo-lydisch
80	Genève 1562	dorisch
81	Genève 1562	dorisch
82	Genève 1562 / Bourgois 1551	mixolydisch	46
83	Genève 1562	frygisch
84	Genève 1562	lydisch
85	Genève 1562	mixolydisch
86	Franc 1543 / Bourgois 1551	hypo-dorisch
87	Genève 1562	mixolydisch
88	Genève 1562	dorisch
89	Genève 1562	hypo-lydisch
90	Bourgois 1551	dorisch
91	Franc 1543 / Bourgois 1551	dorisch
92	Genève 1562	dorisch
93	Genève 1562	hypo-mixolydisch
94	Genève 1562	frygisch
95	Genève 1562 / Lyon 1548	dorisch	24
96	Genève 1562	dorisch
97	Genève 1562	lydisch
98	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-lydisch	118
99	Genève 1562	hypo-lydisch
100	Genève 1562 / Bourgois 1551	frygisch	131
101	Franc 1543 / Bourgois 1551	hypo-lydisch
102	Genève 1562	frygisch
103	Straatsburg 1539 / Bourgois 1551	hypo-mixolydisch
104	Straatsburg/Genève 1542 / Lyon 1548	dorisch
105	Genève 1562	lydisch
106	Genève 1562	hypo-dorisch
107	Franc 1543 / Bourgois 1551	dorisch
108	Genève 1562	hypo-lydisch	60
109	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-dorisch	28
110	Franc 1543 / Bourgois 1551	hypo-dorisch
111	Genève 1554 / Lyon 1548	dorisch	24
112	Genève 1562	dorisch
113	Straatsburg/Genève 1542 / Bourgois 1551	hypo-mixolydisch
114	Straatsburg 1539 / Lyon 1548	dorisch
115	Straatsburg 1539 / Lyon 1547	dorisch
116	Genève 1562	hypo-mixolydisch
117	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-mixolydisch	127
118	Franc 1543 / Bourgois 1551	hypo-lydisch
119	Bourgois 1551	hypo-lydisch
120	Bourgois 1551	hypo-dorisch
121	Bourgois 1551	hypo-mixolydisch
122	Bourgois 1551	lydisch
123	Bourgois 1551	hypo-lydisch
124	Bourgois 1551	hypo-lydisch
125	Bourgois 1551	dorisch
126	Bourgois 1551	mixolydisch
127	Bourgois 1551	hypo-mixolydisch
128	Franc 1543 / Bourgois 1551	dorisch
129	Bourgois 1551	hypo-mixolydisch
130	Straatsburg 1539 / Bourgois 1551	dorisch
131	Bourgois 1551	frygisch
132	Bourgois 1551	hypo-frygisch
133	Bourgois 1551	lydisch
134	Bourgois 1551	hypo-lydisch
135	Genève 1562	lydisch
136	Genève 1562	mixolydisch
137	Straatsburg 1539 / Bourgois 1551	dorisch
138	Franc 1543 / Bourgois 1551	lydisch
139	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-mixolydisch	30
140	Franc 1543 / Lyon 1548	hypo-lydisch
141	Genève 1562	hypo-frygisch
142	Genève 1562 / Bourgois 1551	frygisch	131
143	Straatsburg 1539 / Lyon 1547	dorisch
144	Genève 1562 / Bourgois 1551	hypo-dorisch	18
145	Genève 1562	mixolydisch
146	Genève 1562	hypo-dorisch
147	Genève 1562	hypo-frygisch
148	Genève 1562	dorisch
149	Genève 1562	dorisch
150	Genève 1562	lydisch

Aanduiding	Bron
Straatsburg 1539	Aulcuns pseaulmes et cantiques mys en chant. A Strasburg, 1539
Straatsburg/Genève 1542	La manyere de faire prieres aux eglises Francoyses [...] ensemble pseaumes et cantiques francoys qu’on chante aus dictes eglises. (Strasbourg) 1542 La forme des prières et chants ecclésiastiques. Genève, 1542
Franc 1543	[Edition genevoise des Cinquante Psaumes de Marot; aucun exemplaire n’a pu en être retrouvé jusqu’ici.]
Lyon 1547	Pseaulmes cinquante, de David roy et prophete [...] mis en musique par Loys Bourgeoys. Lyon, 1547
Lyon 1548	Pseaulmes cinquante de David, mis en vers françois par Clement Marot. Lyon, 1548
Bourgois 1551	Pseaumes octante trois de Dauid, mis en rime Françoise. A Genève, 1551
Genève 1554	Octante trois pseaumes de David, mis en rime Françoise [...] Auec six pseaumes traduictz de nouueau par ledict de Besze. Genève, 1554
Genève 1556	Pseaumes de David [...] à la suite de La Bible. Genève, 1556
Genève 1562	Les pseavmes mis en rime françoise, par Clément Marot, & Theodore de Beze. Genève, 1562

Roosters

Genève

Het rooster is voor 25 weken, met drie diensten per week, twee zangmomenten per dienst. De momenten zijn ‘na de tweede slag van de klok’ en ‘bij de preek’. Lange psalmen zijn zo verdeeld dat geen enkele dienst maar één psalm bevat.

Wk	Zondagmorgen		Zondagavond		Donderdag
1	6	7	18i-ii	1, 15	18iii-iv	3, 4
2	21	11, 12	22i-ii	2	22iii-iv	5
3	29, 31i-ii	16	22iii-iv	8	35i-ii	9i-ii
4	35iii, 37i	26	37ii-iii	19	37iv, 38i	9iii-iv
5	38ii-iii	25	38iv, 44i	14, 24	44ii-iii	10
6	45	17	48	47	52, 53	13, 43
7	55	27	57	49	58	32
8	60	28, 36	63	46	66	42
9	67, 68i	30	68ii-iii	50	68iv-v	51
10	69i-ii	33i-ii	69iii-iv	33iii-iv	70, 71i-ii	41
11	71iii-iv	34i-ii	72	34iii, 61	74	56
12	75, 78i-ii	39	78iii-v	62	78vi-viii	59
13	78ix, 80i	40	80ii, 81i-ii	84	81iii, 82	64
14	83, 89i	73i-ii	89ii-iii	73iii, 98	89iv-v	77
15	96	90	99, 100	91	104i-ii	79
16	104iii-iv	102i-ii	105i-ii	102iii-iv	105iii-iv	86
17	106i-ii	103	106iii-iv	92	106v-vii	88
18	107i-ii	118i-ii	107iii-iv	118iii-iv	108, 109i	94
19	109ii-iii	116	111	115	112, 114, 117	85, 120
20	119i-ii	145	119iii-iv	97	119v-vi	123, 124
21	119vii-viii	101, 54	119ix-x	87, 110	119xi-xii	125, 129
22	119xiii-xiv	20, 126	119xv-xvi	113, 137	119xvii-xviii	142, 95
23	119ix-x	127, 128	119xi-xii	146	131, 132	143
24	133, 134	130, 138	135	147	136	144
25	139, 140	121, 122	141, 148	76, 93	149, 150	65

Book of common prayer

Een rooster voor twee gebedsmomenten per dag. Het rooster volgt de dagen van de maand; op een 31e dag worden de psalmen van de 30e herhaald.

Dag	Morgen	Avond
1	1–5	6–8
2	9–11	12–14
3	15–17	18
4	19–21	22–23
5	24–26	27–29
6	30–31	32–34
7	35–36	37
8	38–40	41–43
9	44–46	47–49
10	50–52	53–55
11	56–58	59–61
12	62–64	65–67
13	68	69–70
14	71–72	73–74
15	75–77	78
16	79–81	82–85
17	86–88	89
18	90–92	93–94
19	95–97	98–101
20	102–103	104
21	105	106
22	107	108–109
23	110–113	114–115
24	116–118	119i–iv
25	119v–ix	119x–xiii
26	119xiv–xviii	119xix–xx
27	120–125	126–131
28	132–135	136–138
29	139–141	142–143
30	144–146	147–150

Oosters-orthodoxe kathismen

De oosters-orthodoxe kerken groeperen de psalmen in twintig kathismen. Verdeeld over morgen- en avondgebed worden ze alle twintig in één week doorgezongen; aan het einde van elke stasis volgt een doxologie.

Om het vergelijken met de andere tabellen op deze pagina te vereenvoudigen, staat de volgende tabel in de hebreeuwse nummering. Binnen de orthodoxe kerken is de griekse nummering echter gebruikelijk.

Kathisma	Stasis 1	Stasis 2	Stasis 3
I	1–3	4–6	7–8
II	9–11	12–14	15–17
III	18	19–21	22–24
IV	25–27	28–30	31–32
V	33–34	35–36	37
VI	38–40	41–43	44–46
VII	47–49	50–51	52–55
VIII	56–58	59–61	62–64
IX	65–67	68	69–70
X	71–72	73–74	75–77
XI	78	79–81	82–85
XII	86–88	89	90–91
XIII	92–94	95–97	98–101
XIV	102–103	104	105
XV	106	107	108–109
XVI	110–112	113–116(:1–9)	116(:10–19)–118
XVII	119(:1–72)	119(:73–131)	119(:132–176)
XVIII	120–124	125–129	130–134
XIX	135–137	138–140	141–143
XX	144–145	146–147	148–150

Een typische verdeling over de week is de volgende; voor speciale gelegenheden en gedeeltes van het jaar zijn er aparte roosters.

Dag	Metten	Vespers
Zo	II–III	-
Ma	IV–V	VI
Di	VII–VIII	IX
Wo	X–XI	XII
Do	XIII–XIV	XV
Vr	XIX–XX	XVIII
Za	XVI–XVII	I

Er zit veel moois in deze indeling: de eerste psalm klinkt op de vooravond van de zondag en de laatste aan het einde van de week op vrijdagochtend. De sabbat (zaterdag) begint op vrijdagavond met de serie pelgrimsliederen vanaf ps. 120 en eindigt met ps. 119, de lange lofzang op de wet.